Made with FlowPaper - Flipbook Maker
< Previousbrak mowy. Wszystkie te objawy wskazywały na mu- tyzm wybiórczy. Abypotwierdzić diagnozę oraz otrzy- mać wskazówki do pracy z dzieckiem z mutyzmem skie- rowałam mamę do poradni psychologiczno- pedagogicznej. Wczesne rozpoznanie problemu mogło dać szansę na lepsze funkcjonowanie dziewczynki wspołeczności szkolnej. Niestety uczennica bardzo długo czekała na diagnozę. Już opinia zprzedszkola mogła wskazywać na jej problem: „Ma trudności wrelacjach z dorosłymi; na- potkane trudności wywołują w niej lęk, ale stara się je pokonać”. Jednak opinia nauczyciela z pierwszej klasy była diametralnie różna. Znacznie opóźniło to proces diagnozowania dziecka. Po ostatecznym uzyskaniu dia- gnozy celem mojej pracy z uczennicą było: (a) zmniej- szenie napięcia i stanu lękowego, który towarzyszył mó- wieniu wobecności obcych osób; (b) zapewnienie jak największego poczucia bezpieczeństwa i akceptacji; (c) włączanie dziecka do współpracy w małych grupach ró- wieśniczych; (d) zachęcanie do wyrażania siebie poprzez kreatywne zadania; (e) zachęcanie do kontaktów spo- łecznych i aktywności fizycznej. Terapię należało rozpo- cząć od modyfikacji pewnych zachowań osób z bezpo- średniego otoczenia. Czasem bowiem popełniają one nieświadomie błędy wychowawcze, które pogłębiają problemy dziecka z wypowiadaniem się. Jedną z najsku- teczniejszych terapii dziecka z MW jest metoda małych kroków. Pierwszym etapem jest wygaszanie bodźca lę- kowego, czyli oswajanie dziecka zmiejscem i osobami wszkole poprzez konfrontację z wyobrażeniem lęko- wym przy zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa, jakie daje dziecku rodzic. Po kilku spotkaniach w pustej sali, gdy przestrzeń zostaje jakby „oswojona” i dziecko roz- mawia swobodnie z rodzicem, należy przejść do kolejne- go etapu, czyli rozmowy w oswojonej przestrzeni w obecności nowej osoby. Ponieważ dziewczynka roz- mawiała z rówieśnikami, to ja jako nauczyciel musiałam zostać wprowadzona do konwersacji. Następowało to bardzo powoli, wręcz niezauważalnie przez dziecko. Przy planowaniu terapii należy uwzględnić szereg czyn- ników, korzystać ze wszystkich możliwych źródeł infor- macji oraz określić plan działania. Niestety sytuacja epi- demiczna sprawiła, że w tamtej chwili nie mógł zebrać się zespół, który mógłby wspólnie opracować taki plan. Nie znaczyło to jednak, że nie podejmowałam żadnych kroków, aby pomóc uczennicy. Przede wszystkim stara- łam się nawiązać dobre relacje zdziewczynką. Starałam się sprawić, aby czuła się ze mną bezpiecznie. Nie zmu- szałam jej do mówienia, czekałam, aż sama będzie goto- wa. Następnie starałam się prowokować dziewczynkę do potwierdzania lub zaprzeczania moich wypowiedzi, awięc zadawałam pytania zamknięte i czekałam na gest. Nie naciskałam, nie krytykowałam i nie oceniałam. Jeśli widziałam, że uczennica jest gotowa do udzielenia odpowiedzi, wykorzystywałam to. Gdy udzielała odpo- wiedzi, nie robiłam z tego wielkiego wydarzenia, aby jej nie peszyć. Stopniowo zaczęła ona nieco więcej mówić, czasem recytowała wiersz, choć nadal robiła to cicho i podczas przerw. Jednak niewątpliwie największym suk- cesem dziewczynki był jej dobrowolny udział wklasowym przedstawieniu. Dzieci występowały przed wszystkimi rodzicami idziewczynka bardzo chciała wziąć w nim udział. Nie ukrywam, że bardzo obawiałam się tego występu, ponieważ podczas prób uczennica zwykle nie mówiła swojej kwestii, jednak podczas występu po- konała lęk. Bezbłędnie wypowiedziała swoją rolę, choć oczywiście trudno mówić o intonacji. Sukcesem dla mnie było również to, żedziewczynka zaczęła przytulać się do mnie, co odczytywałam jako oznakę, że czuła się bez- piecznie. Należy jednak pamiętać, że kończyła trzecią klasę i zaczynała klasę czwartą. Był to dość trudny czas, pełen nowych wyzwań i nowych osób w otoczeniu. Dla- tego po konsultacji z zespołem nauczycieli należało wdrożyć następujące działania: (a) przeprowadzić szko- leniową radę pedagogiczną, której celem było przedsta- wienie sytuacji uczennicy oraz zaleceń niezbędnych do pracy z nią na lekcjach (rezygnacja zpresji na mówienie, omówienie sposobów komunikowania się z uczennicą, docenianie jej aktywności, koncentrowanie się na zaso- bach, omówienie sposobów nagradzania oraz odpowied- niego reagowania na niewłaściwe reakcje rówieśników na brak mowy); (b) wybrać odpowiednie dla uczennicy techniki; (c) w porozumieniu z uczennicą przeprowadzić zajęcia psychoedukacyjne dlarówieśników na temat róż- nych lęków, w tym MW; (d) stworzyć bezpieczne miejsce i odpowiednie warunki do prowadzenia terapii; (e) stop- niowo rozszerzać grono rozmówców, rozwijać kompe- tencje społeczne, poczucie własnej wartości i asertywno- ści dziewczynki. O dzieciach z mutyzmem wybiórczym mówi się, że są uwięzione w ciszy. Diagnozowanie mutyzmu jest proce- sem złożonym i wielowymiarowym. Podczas przeprowa- dzania diagnozy bardzo istotne jest zebranie jak najdo- kładniejszych informacji na temat dziecka oraz jego ro- dziny i sposobu funkcjonowania społecznego. Podstawo- wą metodą, która temu służy, jest wywiad z rodzicami. Wczesna diagnoza i terapia przynoszą zazwyczaj szybką poprawę w funkcjonowaniu dziecka z MW. Dla niesienia skutecznej pomocy osobom z mutyzmem wybiórczym ogromne znaczenia ma całościowe podejście do nich. Należy uwzględnić wszystkie obszary funkcjonowania dziecka oraz skoordynować współpracę pomiędzy wszystkimi osobami sprawującymi nad nim opiekę. Waż- ne jest, aby ta współpraca była podjęta jak najwcześniej, gdyż zwlekanie może wpływać negatywnie na jej efek- tywność, a w konsekwencji na rozwój dziecka zmutyzmem wybiórczym. Marta Skoneczna -Szkoła Podstawowa nr 109 w Łodzi fot. AI 10 EduINSPIRACJEŻycie, a tym samym rozwój człowieka, to ciągły twórczy proces. Z minuty na minutę doświadczamy i eksplorujemy, bieg naszego życia jest pełen różno- rodnych doświadczeń. Każda -nawet niepozorna - sytuacja, osoba spotkana na naszej drodze, naby- wana wiedza sprawiają, że zmieniamy się z minuty na minutę. Nie sposób tego procesu zmierzyć ani do- kładnie przewidzieć. Otaczająca nas moda, kultura, media, postęp techniczny, sytuacje społeczne, w których człowiek jest w centrum, determinują nas do zmian. Choć pozornie wydawać się nam może, że cią- gle jesteśmy tacy sami, konfrontując się z własnym „ja” z przeszłości spotykamy się z inną osobą. Młody człowiek w sposób szczególny i dynamicz- ny doświadcza tego typu zmian. Dzieciństwo i mło- dość to czas intensywnego wzrostu i przemian za- równo fizycznych, jak iemocjonalnych. Zjawiska te mają kluczowy wpływ na kształtowanie się jednost- ki. Edukacja, rodzina oraz odpowiednie wsparcie pomagają młodemu człowiekowi eksplorować róż- ne aspekty życia, dokonywać wyborów, zdobywać doświadczenia oraz rozwijać pasje. Ścieżka ta z per- spektywy czasu nie jest prosta i nigdy się nie koń- czy. Przez całe nasze życie doświadczamy przecież transformacji własnego „ja”. Podczas szkolnej edukacji, z perspektywy wycho- wawcy, możemy pokazać uczniom, jakiego procesu rozwoju doświadczyli. Ciekawym sposobem osią- gnięcia tego celu jest wykonanie podczas lekcji wy- chowawczej Kapsuły Czasu. Takiej, która nie miała- by pokazywać nowym pokoleniom ducha naszych czasów, lecz nastawiona byłaby bezpośrednio na jed- nostkę, na odkrywanie drogi rozwoju osobowości. Kapsułę Czasu najlepiej stworzyć na początku roku szkolnego na poziomie klasy czwartej szkoły podsta- wowej. Wybór ten nie jest przypadkowy. Na tym szczeblu edukacji uczniowie są już na tyle świadomi, by w sposób przemyślany skompletować odpowied- nie artefakty, przedmioty, które później zgrupują w kapsule. Jak również, co jest bardzo ważne, po- trafią sprawnie pisać. Głównym założeniem przed- sięwzięcia jest pozostawienie Kapsuły Czasu wnienaruszonej formie do końca klasy ósmej. Niezwykłe zajęcia z wychowawcą BUDUJEMY KAPSUŁĘ CZASU 11 EduINSPIRACJEKilka przydatnych rad do wykonania Kapsuły Czasu: Wybór odpowiedniego pojemnika W zamyśle jest zakopanie kapsuły pod ziemią. Zbiornik zatem musi przetrwać wniesprzyjających warunkach okres od klasy 4 do 8. W tym czasie na- rażony jest przede wszystkim na wilgoć oraz niską temperaturę. Pojemnik zatem musi być szczelny, aby przechowywane w nim przedmioty nie uległy zniszczeniu. Rekomendowane jest plastikowe pu- dełko albo większa puszka z pokrywą. Wybór przedmiotów, artefaktów przezna- czonych do Kapsuły Czasu Uczniowie muszą zastanowić się nad tym, jakie rzeczy umieszczą w pojemniku. Najlepiej, aby były to obiekty odzwierciedlające ducha czasu, w któ- rych obecnie się znajdujemy. Mogą to być niedro- gie gadżety, zdjęcia, przedmioty, które aktualnie są na topie i dzieci je kolekcjonują: zabawki, pamiąt- kowe bilety, rysunki, rękodzieło, czyli wszystko to, co odzwierciedla życie codzienne, aktualne wyda- rzenia, panującą modę. Listy do Kapsuły Czasu Ważnym elementem projektu jest napisanie listu do samego siebie. Zadanie to może okazać się do- syć trudne, łatwiej jest sformułować kilka słów do kolegi czy koleżanki. Co powinna zawierać taka ko- respondencja? Przede wszystkim list ten powinien być osobistym zapisem, niczym kartka zpamiętnika: zajrzeniem wgłąb siebie, opisem tego, co jest dla mnie ważne, wjakim miejscu się teraz znajduję, jakie mam plany na przyszłość. Pomocne wnapisaniu wiadomości do siebie może być posta- wienie przez wychowawcę kilku pytań skierowa- nych do uczniów. Co jest dla ciebie ważne w życiu? Czym jest dla ciebie szczęście? Kim chcesz zostać w przyszłości? Jakie są twoje najbliższe plany, po- stanowienia? Jakie są twoje marzenia -zarówno te małe, jak i te duże? Co zechcesz powiedzieć sobie za 5 lat? Po napisaniu listów wkładamy je do kopert podpisanych imieniem i nazwiskiem. Izaklejamy. Zabezpieczenie przedmiotów i pojemnika Warto poświęcić chwilę na odpowiednie zapako- wanie wkładanych do kapsuły przedmiotów, jak i samego pojemnika. Dobrym rozwiązaniem jest umieszczenie każdego obiektu w osobnym worecz- ku foliowym. Jest to szczególnie ważne wprzypadku materiałów wrażliwych na wilgoć, a w związku z tym mniej trwałych, takich jak listy, zdjęcia, rysunki. Musimy pamiętać oszczelnym zamknięciu kapsuły. Przechowywanie Kapsuły Czasu Najbardziej spektakularnym sposobem jest umieszczenie Kapsuły Czasu pod ziemią. Do zakopa- nia kapsuły należy wybrać miejsce -najlepiej na te- renie należącym do szkoły -na tyle charakterystycz- ne, abyśmy po upływie wyznaczonego czasu pamię- tali, gdzie się ona znajduje. Finał projektu Najważniejszym, a zarazem najbardziej wartościo- wym momentem jest oczywiście wspólne, kolek- tywne otwarcie Kapsuły Czasu, w ustalonym uprzednio terminie. W przypadku odkopywania kapsuły ukrytej pod ziemią jest to szczególnie intry- gujące i ciekawe doświadczenie, z nutką niecierpli- wości i niepewności. Uczniowie muszą odnaleźć przedmioty do nich należące, zapoznają się z nimi na nowo, przeczytać listy skierowane do samych sie- bie. Jest to chwila pełna wzruszeń, śmiechu, radości. Dlaczego warto zrealizować projekt Kapsuły Cza- su? Wartości, jakie z niego płyną, są dwutorowe. Z jednej strony mamy jednostkę, nad którą się po- chylamy. Z drugiej strony cały zespół klasowy wraz znauczycielem jest zaangażowany w projekt. Każde ogniwo jest ważne. Nikt nie jest pominięty. Wszyscy 12 EduINSPIRACJEw podobny sposób są zaangażowani wdziałanie. Każdy ma takie samo zadanie do wykonania i na koniec gwarancję sukcesu, indywidualnego i zespo- łowego. Projekt nie dzieli, lecz łączy. Nie są w nim rozpatrywane umiejętności, zdolności uczniów. Nikt nikogo nie ocenia, nie szufladkuje. Nastawiamy się na osobiste działanie, przekładające się w większą, wspólną całość. Jednym z najważniejszych powodów, dla których budujemy Kapsułę Czasu, jest skonfrontowanie się ucznia z dawnym „ja”, pokazanie procesu rozwoju, tego, jak na przestrzeni czasu zmieniamy się, jak inne jest nasze myślenie, priorytety, wartości icele -czego tak naprawdę na co dzień nie dostrzega- my, co w natłoku spraw nam po prostu umyka. Kapsuła pokazuje nasz rozwój fizyczny iintelektualny. Zwraca uwagę, dokąd dotarliśmy obecnie, jaką drogę przebyliśmy. Kapsuła Czasu to również swoisty rodzaj pamiętni- ka. Dzięki zgromadzonym wniej przedmiotom wra- camy pamięcią do przeżytych chwil, wydarzeń, osią- gnięć klasowych. To także powrót myślami do wspólnych przygotowań ipracy nad projektem. Przypominamy sobie, co w danym czasie było na topie, czym się pasjonowaliśmy. Niepozorny pojem- nik z przedmiotami stanowi niezwykły wehikuł cza- su do naszej przeszłości -tej wspólnej i tej niezwy- kle osobistej. Projekt ten jest też kołem napędo- wym do samorozwoju. Motywuje do wyznaczania sobie celów i ich osiągania. Klasowe działania projektowe wymuszają w spo- sób pozytywny wspólne działanie, wzajemną komu- nikację. Przyczynia się to w znacznym stopniu do integracji klasy -poprzez współdziałanie, poświęco- ny czas, włożony wysiłek, radość z osiągniętego ce- lu. Ważnym aspektem jest wzmacnianie więzi pomiędzy samymi uczniami, jak też pomiędzy nimi a wychowawcą. Takie działanie sprzyja po- zytywnym relacjom. Każdy wychowawca w swojej karierze prowadził klasę, z którą łączyła go niezwykła więź i porozumie- nie. Kapsuła Czasu jest też niesamowitą atrakcją isymbolicznym podsumowaniem danej ścieżki edu- kacji. Taką wspólną cegiełką w pełnym emocji przedsięwzięciu, jakim jest właśnie KLASA. Dorota Chochlewicz-Rapalska -Szkoła Podstawowa nr 142 w Łodzi 13 EduINSPIRACJESamoświadomość, określana również jako samo- wiedza, jest istotną umiejętnością związaną z my- śleniem o samym sobie i odgrywa kluczową rolę w procesie świadomego decydowania o własnej przyszłości. Polega na znajomości samego siebie, swoich zdolności, potrzeb, wartości, przekonań, aspiracji, czyli tego, jaki człowiek jest i co go cha- rakteryzuje. Taką wiedzę zdobywa się w procesie samopoznania. Uważam, że właśnie ten zasób war- to wzmacniać w ramach doradztwa zawodowego realizowanego w szkole, gdyż ma on wpływ na usa- modzielnianie się młodego człowieka i umiejętność podejmowania życiowych decyzji. Samoocena -określana jest jako zbiór opinii na swój temat, odnoszący się do wielu aspektów, m.in. wyglądu, zdrowia, zdolności, pozycji społecznej - jest drugim ważnym zasobem, który warto wspie- rać. Ważne jest, aby samoocena była pozytywna Kluczowy element pracy wychowawczej w szkole to… Wspieranie uczniów w budowaniu stabilnego poczucia własnej wartości i adekwatnej samooceny Poczucie własnej wartości pełni kluczową rolę w życiu każdego człowieka ijest mechanizmem odpowiedzialnym za psychiczny dobrostan. Jest też najważniejszym zasobem osobowościowym, wpływa na wewnętrzne umiejscowienie poczucia szczęścia i optymizm. Jest konstruktem nadrzędnym o złożonej strukturze, obejmuje m.in. samoświadomość, samoocenę i samoakceptację. EduINSPIRACJEi adekwatna do realnych możliwości młodego czło- wieka. Samoocena zaniżona skutkuje brakiem wia- ry we własne możliwości iumiejętności, natomiast samoocena zawyżona zwiększa ryzyko podejmo- wania wyzwań wykraczających poza możliwości i narażenie się na przeszkody uniemożliwiające osiągnięcie celu i odniesienie sukcesu. Nieade- kwatna samoocena może powodować podejmo- wanie niewłaściwych decyzji, dlatego tak istotna jest pomoc nauczycieli/doradców zawodowych wpoznaniu mocnych stron i zrozumieniu ograni- czeń przez uczniów. W płaszczyźnie emocjonalnej postawa wobec sie- bie może wyrażać się w samoakceptacji lub samo- odtrąceniu. Samoakceptacja wyzwala zaufanie i wiarę we własne siły, skłania do wykorzystywania własnych możliwości. Samoodtrącenie pojawia się, gdy nie akceptujemy siebie takimi, jakimi jesteśmy i nie widzimy możliwości zmiany siebie na lepsze. Poziom poczucia własnej wartości ma wpływ na wszystkie obszary naszego funkcjonowania. Na to, jak zachowujemy się w miejscu pracy, jak kształtu- jemy relacje, ile potrafimy osiągnąć, a także - w obszarze osobistym -na to w kim się zakochuje- my, jak odnosimy się do współmałżonka, dzieci i przyjaciół, czy jesteśmy szczęśliwi. Poczucie wła- snej wartości stanowi wielką i ważną potrzebę człowieka, niezbędną do zdrowego funkcjonowa- nia i samorealizacji. Niezaspokojenie tej potrzeby powoduje cierpienie, a nawet zahamowanie roz- woju. Wsparcie w tym zakresie jest ważne zwłasz- cza w wieku szkolnym, gdyż poczucie własnej war- tości na tym etapie życia jest z reguły niestabilne, a u osób różniących się od przeciętnej stanowi ob- szar szczególnie zagrożony. W związku z tym ważne jest, aby nauczyciel/wychowawca dążył wswoich działaniach do stworzenia uczniowi możliwości do- świadczania, czyli przekonania się o swoich możli- wościach w praktyce, odkrywania przede wszyst- kim swoich mocnych stron i akceptowania siebie jako człowieka, czyli polubienia siebie. Warto, aby wychowawca wzmacniał ipielę- gnował autonomię młodego człowieka, zachęcał do asertywności, uczył niezależnego myślenia oraz stymulował do odkrywania i poznawania świata. Istotne jest, aby wspierał uczniów w poszukiwaniu pasji i zainteresowań, pomagał w wydobywaniu ich potencjału, w budowaniu stabilnego poczucia wła- snej wartości i adekwatnej samooceny. Dorota Zajączkowska -Szkoła Podstawowa nr 33 w Łodzi 15Otóż postanowiłyśmy włączyć do edukacji cieszą- ce się popularnością „pokoje zagadek”. Ciekawe jest w nich to, że w przeciwieństwie do innych gier, w których kieruje się awatarem, „pokój zagadek” - w angielskiej wersji „escape room” -umiejscawia gracza w samym środku akcji. Pomyślałyśmy, że rezultaty takiego rodzaju nauki mogą być bardziej efektywne, gdyż nie ma tylu barier pomiędzy gra- czem a doświadczeniem. Idea zaangażowania uczniów przez współdziałanie, kreatywność i kry- tyczne myślenie, czyli kompetencje kluczowe, była pociągająca. Dodatkowo „pokój zagadek” ma w so- bie uwielbiany przez uczniów element zabawy, gry i związanej z nią rywalizacji. Czyli rywalizacji, zwanej także ramifikacją, o której nie od dziś wiadomo, że sprzyja lepszej komunikacji z uczniami. Oczywiście koncepcja ta powstała nie po to, aby stwarzać pole do walki o nagrody, ale by zainteresować i zaanga- żować w lekcję. Umożliwia sprawdzenie i utrwale- nie zdobytej dotąd wiedzy, a poprzez wprowadze- nie elementu współpracy pozwala uczniom rozwi- nąć umiejętności socjalne i mocniej zintegrować się w grupie. Pierwszy scenariusz powstał w pandemicznym ro- ku szkolnym, kiedy to uczniowie powrócili do ławek dopiero w czerwcu. Idea była jedna: integracja uczniów, wspólne działanie, akcja i edukacja połą- czona z zabawą. A co najważniejsze -bez kompute- ra, w ruchu, wszystko na przekór tak niedawnej rze- czywistości. Nasz „escape room” przeplatał wiado- mości z matematyki, geografii, języka angielskiego, biologii i chemii. Każda zagadka łączyła się ze wska- zówką prowadzącą do miejsca, gdzie ukryte było kolejne zadanie. Scenariusz rysował się następują- co: zabawę rozpoczynamy przyprowadzając uczniów na miejsce zbrodni. Okazuje się, że denatką jest woźna. Ale kto mógł dopuścić się tak karygod- nego czynu? Ustalenie tego należy do młodzieży. Ślady prowadzą do kantorka, a tam znajduje się pierwsza zagadka. Jej rozwiązanie prowadzi do sali geograficznej, gdzie należało szukać kolejnego zada- nia. Stamtąd ruszamy do pracowni chemicznej. Spo- strzegawcze oko powinno odszukać kolejną wska- zówkę, ukrytą na ściennym układzie współrzędnych. Nawet sala gimnastyczna została zaadaptowana do gry. Jak? Poprzez udekorowanie ścian kolorowymi balonami, wśród których był ten jeden (czerwony, Interdyscyplinarna ucieczka ze szkoły ESCAPE SCHOOL W większości szkół nerwowe spoglądanie na zegarek nie jest oznaką niczego dobrego, bo zazwyczaj świadczy o znużeniu uczniów, którzy tylko czekają na wyjście z klasy. W naszej szkole -XII Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Wyspiańskiego w Łodzi -jest zupełnie odwrotnie! Uczniowie patrzą na zegarki desperacko pragnąc cofnąć czas o choćby kilka minut. W czym tkwi trik? EduINSPIRACJEwskazany we wcześniejszym kroku) z kolejną za- gadką. Rywalizujące grupy uczniów biegały od sali do sali, z piętra na piętro, starając się rozwikłać zagadkę: kto uśmiercił woźną? A motyw zbrodni dokonanej w szkole jeszcze bardziej uatrakcyjniał grę! Kłódki, szyfry, lustrzane odbicie i inne logiczne zagadki poruszyły umysły i chęci odkrycia tajemni- cy. Zaangażowanie uczniów przerosło nasze naj- śmielsze wyobrażenia. Interdyscyplinarny „escape room” okazał się hitem! I każda kolejna edycja cie- szy się teraz ogromnym zainteresowaniem. Przygotowanie „escape room” jako gry edukacyj- nej, którą my chętnie nazywamy „escape school”, wymaga dużego nakładu pracy ze strony nauczy- cieli: dopracowania scenariusza, przygotowania zagadek, puzzli i innych pomocy uatrakcyjniających zabawę. Dodatkowo po każdej turze należy popra- wić akcesoria, włożyć nowe arkusze z zadaniami, sprawdzić kłódki. Aby wprowadzić tę formę inno- wacji dydaktycznej trzeba zatem poświęcić dużo czasu i energii, jednak zdecydowanie warto! Ucze- nie się nie polega na biernej obserwacji. Uczniowie są bardziej skłonni przyswoić wiedzę aktywnie się angażując, aniżeli siedząc w klasach, słuchając nau- czycieli, ucząc się na pamięć i recytując odpowie- dzi. „Pokój zagadek” to naturalne środowisko roz- wiązywania problemów, jednak na samej zabawie nasze działanie nie powinno się skończyć. Musimy stworzyć przestrzeń i poświęcić czas na analizę różdżka. Potencjał tej metody jest jednak nieza- przeczalny. Kto nie lubi gier i zagadek? A kiedy po- łączymy je ze szkolnym programem kształcenia - otrzymamy zwycięską kombinację. Olga Szwed -XII Liceum Ogólnokształcące w Łodzi, Magdalena Wojciechowska -XII Liceum Ogólnokształcące w Łodzi, Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców Uniwersytetu Łódzkiego 17Nauczanie i uczenie się matematyki nie jest sprawą łatwą. Uczniowie mają trudności z opa- nowaniem materiału, a nauczyciele z doborem odpowiednich metod i form pracy. Ja -stosując różne techniki -swoje lekcje prowadzę tak, aby zachęcić, pobudzić i zmotywować nawet tych najsłabszych uczniów. Jestem nauczycielem matematyki i informatyki, więc bardzo często łączę te dwa przedmioty. Mam możliwość prowadzenia lekcji w sali komputerowej, dlatego wykorzystuję różne aplikacje internetowe także na lekcjach matematyki. W tym roku szkolnym uczę matematyki również w klasie czwartej. To właśnie dla czwartoklasistów przygotowałam specjalny program pracy tak, aby lekcje wyglądały nietypowo. Odrzuciliśmy tradycyj- ny schemat: zeszyt i podręcznik. Każdy uczeń ma konto na platformie Eduelo.pl, gdzie wykonuje testy powtórzeniowe, ale również prace domowe. Do każdej lekcji przygotowuję uczniom zestaw po- mocnych linków, które otrzymują w wiadomości poprzez Librusa, obejmujących filmik z lekcji oraz interaktywne zadania ze stron takich, jak Learnin- gAppps.org, Wordwall, Matzoo. Często stosuję me- todę odwróconej lekcji. Wtedy przesyłam uczniom JAK MATEMATYKA ŁĄCZY WYZWANIA Z DOBRĄ ZABAWĄ 18 EduINSPIRACJEfilm z nowym tematem, dzięki czemu wprowadzany materiał nie przeraża ich, ponieważ mogą wcześniej się z nim zapoznać. Chętni mogą także wykazać się umiejętnościami przekazywania informacji i wspól- nie ze mną prowadzą lekcję. Krótkie kartkówki zamiast na kartkach uczniowie wykonują na komputerach, na przykład korzystając z testów ze strony math.edu.pl czy testów tworzo- nych przeze mnie za pomocą aplikacji Forms. Więk- szość notatek do zeszytu otrzymują ode mnie w for- mie małych wklejek, dzięki czemu nie nudzi ich przepisywanie, a zaoszczędzony czas mogą poświę- cić na zadawanie pytań dotyczących nowego zagad- nienia. Bardzo zależy mi na pokazaniu uczniom, że matematyka nie musi być nudna i trudna, a także na zwróceniu ich uwagi na fakt, że matematyka jest z nami przez całe życie. Po każdym skończonym dziale organizuję kilka nie- typowych lekcji powtórzeniowych. Uczniowie roz- wiązują wtedy rebusy, krzyżówki, zagadki detekty- wistyczne, wykonują prace plastyczne, układają do- mina i trimina związane z zagadnieniami potrzebny- mi do klasówki. Przy okazji różnych świąt -tradycyj- nych lub nietypowych -prowadzę lekcje polegające na rozwiązywaniu zadań matematycznych opartych na ciekawostkach na temat danego święta. Na lek- cjach matematyki wprowadzam również elementy kodowania: uczniowie otrzymują karty pracy z zako- dowanym obrazkiem i aby go narysować muszą roz- wiązać określone zadania. Bardzo często stosuję pracę w parach, ponieważ uczniowie uczą się wów- czas od siebie nawzajem i mają możliwość kształto- wania umiejętności współpracy. Staram się również rozwijać ich umiejętność logicznego myślenia, dlate- go co najmniej raz w miesiącu organizuję zajęcia z grami planszowymi. Uczniowie poprzez zabawę uczą się współzawodnictwa i rozwijają wyobraźnię. Gry, z których korzystam najczęściej, to: Rummikub, Blockus, Farmer, Matik, Unikat, Trio. Wszystko to sprawia, że matematyka staje się atrakcyjnym przedmiotem dla uczniów, którzy z zaangażowa- niem uczestniczą w zajęciach. Katarzyna Różalska -Zespół Szkolno-Przedszkolny w Bedoniu Wsi 19 EduINSPIRACJENext >